De primaire of idiopathische frozen shoulder is een aandoening, waarbij het gewrichtskapsel ontstoken (steriele of aseptische ontsteking) raakt.
De patiënten zijn tussen de 40 en 70 jaar oud en de aandoening komt zowel bij mannen als bij vrouwen evenveel voor. Ongeveer 3 – 5% van de bevolking krijgt in zijn of haar leven hiermee te maken.
Er worden 3 stadia of fases onderscheiden:
- De ‘freezing’ fase (vriezen), waarbij er in toenemende mate pijn ontstaat in de schouder en bovenarm, zowel tijdens bewegen als in rust. Patiënten worden ‘s nachts vaak wakker door de pijn. Als er bij plotselinge bewegingen pijn optreedt, dan is deze vaak zeer hevig en het duurt vaak minuten voor de pijn weer afneemt. In deze fase is het vaak moeilijk om de juiste diagnose te stellen. Aan het einde van deze fase neemt de beweeglijkheid van het schoudergewricht geleidelijk af (duur 3-9 maanden)
- De ‘frozen’ fase (bevroren), waarbij het schoudergewricht nagenoeg volledig vastzit (bevroren) door een sterke hypertrofie van het fibreuze (buitenste laag) gewrichtskapsel. In deze fase neemt de pijn geleidelijk af als gevolg van de afname van het ontstekingsproces. De beweeglijkheid neemt in deze fase nog niet toe. Hoewel er een geringe mate van spieratrofie (door inactiviteit) optreedt, valt de spierkrachtsafname erg mee (duur 4-12 maanden).
- De ‘thawing’ fase (ontdooien), waarin het schoudergewricht geleidelijk aan beweeglijker wordt en uiteindelijk (bijna) volledig hersteld 12-42 maanden).
De prognose van de primaire frozen shoulder is in vrijwel alle gevallen zeer gunstig. Hoewel de duur van de frozen shoulder varieert van 1 – 3 jaar (met enkele uitzonderlijke gevallen die langer duurden), herstellen eigenlijk alle frozen shoulders uiteindelijk.
En het mooie is, dat het nooit een tweede keer optreedt in dezelfde schouder (helaas heeft u twee schouders!). Ook komt het niet in andere gewrichten voor.
De behandeling bestaat voornamelijk uit het uitleggen en geruststellen van de patiënt. Hoe vervelend het ook is, het gaat over en komt in die schouder niet weer terug. Verder is het goed om adviezen te geven over het gebruik van de schouder en wordt het oefenen van de schouder in de eerste twee fasen in ieder geval afgeraden.
Bedenk dat een eenmaal ontwikkelende frozen shoulder niet meer te voorkomen is. Het met oefeningen de verstijving van het gewricht proberen te voorkomen is heilloos en veroorzaakt meestal meer pijn en daardoor mogelijk een langere duur van de aandoening.
Een injectie in het gewricht (intra-articulair) met steroïden heeft maximaal 6 weken effect en vooral in de eerste fase.
Fysiotherapeutische behandeling in de eerste fase moet vooral gericht zijn op pijndemping, waarbij het behandelen van triggerpoints (masseren of triggerpoint needling) zeer effectief lijkt te zijn.
Differentiaal diagnostiek:
- Arthrose van het schoudergewricht
- Rotator cuff arthropathie
- Maligniteiten
- Infectieuze bursitis of capsulitis
Bron: Carel Bron, Arthur de Gast en Jo Franssen. Frozen shoulder (hoofdstuk 19) in Neck and Arm Pain syndromes. Evidence-informed screening, diagnosis and management. Onder redactie van César Fernandéz de la Peñas, Joshua Cleland and Peter Huijbregts. Churchill Livingston. Elsevier
